Share

Slow-worm

©Bruce Shortland

Slow worm pair mating

©D.A. Trebilco

slow worm

Jim Higham

Neidr ddefaid

Enw gwyddonol: Anguis fragilis
Er gwaethaf ei hymddangosiad, madfall heb goesau yw'r neidr ddefaid mewn gwirionedd, nid pryf genwair na neidr! Cadwch lygad amdani’n torheulo yn yr haul ar rostiroedd a glaswelltiroedd, neu yn yr ardd hyd yn oed, lle mae'n ffafrio tomenni compost.

Species information

Ystadegau

Hyd: 40-50cm
Pwysau: 20-100g
Oes ar gyfartaledd: up to 20 years

Statws cadwraethol

Mae’n cael ei warchod yn y DU o dan Ddeddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 1981. Rhywogaeth Blaenoriaeth o dan Fframwaith Bioamrywiaeth Ôl-2010 y DU.

Pryd i'w gweld

Mawrth i Hydref

Ynghylch

Nid yw'r neidr ddefaid yn bryf genwair nac yn neidr, madfall heb goesau ydi hi – mae’n bosib ei hadnabod ar sail ei galluoedd i fwrw ei chynffon a blincio gyda'i hamrannau.

Gellir dod o hyd i nadroedd defaid ar rostir ac mewn glaswelltir twmpathog, ymylon coetir a llennyrch lle gallant ddod o hyd i infertebrata i'w bwyta a llecyn heulog i dorheulo. Maent i'w gweld yn aml mewn gerddi aeddfed a rhandiroedd, lle maent yn hoffi hela o amgylch y domen gompost. Fodd bynnag, os oes gennych chi gath, mae'n annhebygol y byddwch yn dod o hyd iddynt yn eich gardd gan fod cathod yn eu dal. Fel ymlusgiaid eraill, mae nadroedd defaid yn gaeafgysgu, o fis Hydref i fis Mawrth fel rheol.

Sut i'w hadnabod

Mae'r neidr ddefaid yn llawer llai na neidr ac mae ganddi groen llyfn, llwyd euraidd. Mae'r gwrywod yn fwy gwelw o ran lliw, gyda smotiau glas weithiau, ac mae’r benywod yn fwy, gydag ochrau tywyll a streipen dywyll i lawr y cefn.

Dosbarthiad

Maent i’w canfod ledled y wlad, ac eithrio'r rhan fwyaf o ynysoedd yr Alban, Gogledd Iwerddon a'r rhan fwyaf o Ynysoedd y Sianel.

Habitats

Roeddech chi yn gwybod?

Mae'r tymor paru ar gyfer nadroedd defaid yn dechrau ym mis Mai ac mae’r gwrywod yn ymosod ar ei gilydd. Yn ystod y garwriaeth, mae'r gwryw yn gafael yn y fenyw drwy frathu ei phen neu ei gwddw, ac maen nhw'n cydblethu eu cyrff. Gall y garwriaeth bara am hyd at 10 awr! Mae’r benywod yn deor yr wyau yn fewnol, gan 'roi genedigaeth' i wyth o nadroedd bach ar gyfartaledd yn ystod yr haf.